عکس | تاراج گنج سبز کوههای تهران | گیاهان انحصاری تهران کجا تکثیر میشود؟
تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۰۹۶۷۲
همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور: سخاوت کوهستانهای تهران از شمال شرق تا شمال غرب در فصل بهار به اوج میرسد. قدمبهقدم گل و سبزه و گیاهانی است که در تاریخ غذایی و دارویی پایتختنشینان به نیکی جا خوش کردهاند. کوهستانهای تهران بهخصوص از محدوده شمال شرق تا شمال غرب جزء کوهستانهای روستاهایی قرار میگیرند که در گذشته به محدوده روستایی رودبار قصران معروف بودند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
خواندنیهای بیشتر را اینجا دنبال کنید
ارتفاعات روستای سنگانچینش بیرویه گیاهان کوهی از کوهستانهای تهران پوشش گیاهی این محدوده را با چالش روبهرو کرده است. زهره علینقی، عضو کارگروه محیطزیست محله کن، میگوید: «سبزیچینی در این محله با آمدن فصل بهار آغاز میشد و زنان و مردان در کوه و صحرا سبزیهای خوراکی و دارویی را با دقت و حوصله خاصی میچیدند. از آنجایی که اکثر اهالی روستا کشاورز بودند در نتیجه قدر گیاه را میدانستند و صدمهای به ریشه و بذر آن وارد نمیشد. متأسفانه چند سالی است که بهواسطه بازار خوب گیاهان دارویی و خوراکی، دستدرازی سودجویان به کوهستانهای تهران افزایش پیدا کرده است. این افراد عموماً کارگرهای مهاجری هستند که دانش خاصی در باره چینش گیاهان ندارند. همین موضوع باعث شده تا بخش وسیعی از پوشش گیاهی کوهستانهای تهران با چالش جدی روبهرو شود.»
ناآگاهی گردشگران در چینش گیاهان کوهی می تواند به بذر گیاهان آسیب بزند کوهستانهای پرطرفداررئیس بانک ژن منابع طبیعی ایران در موزه گیاهشناسی غرب تهران پوشش گیاهی کوهستانهای پایتخت را پوشش گیاهی منحصربهفردی معرفی میکند و میگوید: «از نظر پوشش گیاهی ایران چند ناحیه جغرافیایی دارد که یکی از آنها پوشش گیاهی ایرانی -تورانی است. این پوشش که عمده مناطق کشورمان را در برمیگیرد برحسب ارتفاع به ۲ بخش کوهستانی و دشتی تقسیم میشود. از نظر علمی پوشش گیاهی البرز مرکزی که کوههای غرب و شمال تهران و بهطورکلی محدوده رودبار قصران را هم شامل میشود، جزء تقسیمات جغرافیایی ایرانی- تورانی است.»
محمد محمودی، با تأکید بر اینکه این پوشش گیاهی فوقالعاده قوی و غنی است. در باره اهمیت این پوشش گیاهی میگوید: «گیاهان پیازدار این بخش بسیار پرطرفدار است. از طرفی در ارتفاعات تهران گیاهان منحصربهفردی وجود دارد که برای اکوسیستم کشور بسیار باارزشند. بعضی این گیاهان تنها منحصر همین محدوده هستند.»
رئیس بانک ژن منابع طبیعی ایران از برداشت بیرویه گیاهان خوراکی و دارویی این محدوده گلایه میکند و میگوید: «متأسفانه برداشت بیرویه توان بازیابی بسیاری از گیاهان این محدوده را گرفته است. بسیاری از این گیاهان کاربرد خوراکی و دارویی دارند و بهطور عجیبی در بازار غیررسمی سر از عطاریها درمیآورند.»
ارتفاعات شمال غرب تهران جای خالی نظارت قانونینظارتی بر پوشش گیاهی کوهستانهای تهران نیست. ۸۰ درصد پوشش گیاهی نقاطی همچون کوههای ولنجک، ارتفاعات روستای سولقان و بخشهایی که تردد گردشگر در آن زیاد است از دست رفته است و فقط مقدار کمی گیاهان خاردار باقیمانده است. به گفته محمودی از آنجایی که گیاهان انحصاری و منحصربهفرد در ارتفاعات زیاد رشد پیدا میکنند درنتیجه سودجویان به دنبال گیاهان بیشتر و خاصتر تا ارتفاع بالاتر هم پیش میروند.
گیاهانی که جلوی سیل تهران را میگیرنداو درباره اهمیت نگهداری از این پوشش گیاهی میگوید: «پوشش گیاهی مناطق کوهستانی تهران جلوی روان آب را میگیرند. وقتی پوشش گیاهی باشد آب باران جذب خاک میشود و از بروز سیل جلوگیری میکنند. تأمین آبهای زیرزمینی یکی دیگر از مزیتهای این پوشش گیاهی است. این گیاهان باعث میشوند آب باران پشت گیاه جمع شود و فرصت جذب در خاک پیدا کند. متأسفانه مدتی است دسترسی مردم به ارتفاع بالاتر کوهها بیشتر شده است. از آنجایی که گیاهان انحصاری البرز بیشتر در این ارتفاعها هستند بیشتر در معرض نابودی قرار میگیرند.»
ارتفاعات بخش کن بذرهای خاص در بانک ژنمحمودی درباره نگهداری این گونههای باارزش در بانک ژن میگوید: «در بانک ژن منابع طبیعی ایران سعی داریم گیاهانی که به خاطر دخالتهای انسانی در معرض خطر قرار گرفتند را محافظت کنیم. مسلماً هنوز جای بسیاری از گونههای گیاهی در این بانک ژن خالی است و اگر از آنها محافظت نشود بهکلی از بین خواهند رفت.»
گنجینه انحصاری تهران۸۰۰۰ گونه گیاه در ایران وجود دارد که کشورمان را به یکی از کشورهای غنی منطقه تبدیل کرده است. از این تعداد ۲۸۰۰ گونه انحصاری ایران است و در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارند. محدوده کوهستانی تهران جزو محدوده غنی و انحصاری است. بهطور مثال در محدوده ورجین لواسانات تنها ۳۲ گونه انحصاری وجود دارد که به دلیل برداشت غیراستاندارد و بیرویه در معرض انقراض هستند. ۷ سال حداقل زمانی است که یک گیاه کوهی میتواند دوباره خود را احیا کند. رشد و تکثیر اکثر گیاهان دارویی و خوراکی بهخصوص پیازیان که انحصاری شمال تهران هستند بسیار کند صورت میگیرد.
قدر این موزه را بدانیمرضا ملانوروزی نخستین موزه گیاههای دارویی کشور را در روستای سنگان راهاندازی کرده است. علاقه او به گیاهان کوهستان باعث شد برای حفظ و نگهداری آنها چنین ایدهای به ذهنش برسد. او میگوید: «در این موزه ۴۰ نوع گیاه کوهی پرروش داده و تکثیر می شوند. گردشگران میتوانند با شکل و مشخصات گیاه آشنا شوند. گیاهانی از جمله والک، پنیرک، اسطوخودوس، رزماری، مرزنجوش، ریواس، چای کوهی و...که عموماً در بهار و تابستان به گلدهی میرسند را در این موزه میتوانید ببینید.»
موزه گیاهان دارویی ارگ سنگی روستای سنگانبه عقیده ملانوروزی گنجی گرانبها با آمدن بهار در کوهستانهای تهران آشکار میشود که بهسادگی به تاراج میرود. کیسه به کیسه سبزیهای کوهی بار وانتها میشود و در بازارهای معروف تهران همچون بازار تجریش به فروش میرسد. او میگوید: «والک کیلویی ۲۰۰ هزار تومان فروخته میشود. گیاهی به نام باریجه داریم که قیمتش میلیونی است و مصرف دارویی فوقالعادهای دارد. این گاه قبل از اینکه به بازار تهران برسد به خارج از کشور قاچاق میشود. مسلماً با چنین سوددهی برخی نمیتوانند از برداشت رایگان و بی حد و اندازه گیاهان کوهی چشمپوشی کنند.»
موزه گیاهان دارویی و تکثیر گیاهان انحصاری تهرانعکس ها :علیرضا طهماسبی
کد خبر 761605 برچسبها منطقه ۲۲ منطقه ۵ کوه همشهری محله گیاه داروییمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: منطقه ۲۲ منطقه ۵ کوه همشهری محله گیاه دارویی کوهستان های تهران گیاهان انحصاری گیاهان دارویی پوشش گیاهی موزه گیاه بی رویه بانک ژن کوه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۰۹۶۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایهگذاری در عرصه گیاهان دارویی؛ فرصتی که از دست میرود
کهگیلویه و بویراحمد را میتوان بهشت گیاهان دارویی دانست، ظرفیتی که در صورت استفاده بهینه از آن به اشتغال به گِل نشسته این دیار کمک بسیاری میکند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از کهگیلویه و بویراحمد، امروزه استفاده از گیاهان دارویی در علم پزشکی بر اساس آموزههای گذشته به یک باور تبدیل شدهاست و برتری درمان از طریق طب سنتی و گیاهان دارویی به دلیل استفاده کمتر مواد شیمیایی در فرآوردههای داروی گیاهی مورد تأکید بسیاری از صاحبنظران علم پزشکی است.
استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن اقلیم چهارفصل و قرار گرفتن در دامنه رشته کوههای دنا از ظرفیت بالایی در برخورداری از گیاهان دارویی برخوردار است، ظرفیتی که در سایه توجه نکردن و کمبود زیرساختها و نبود عزم جدی از سمت مسئولان استانی به باد فراموشی سپرده شدهاست.
کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایهگذاری در عرصه گیاهان داروییوجود ۲۸ درصد انواع گیاهان دارویی کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت مناسبی برای رونق تولید و کاهش بیکاری است، اما بهدلیل بیتدبیری مسئولان و متولیان امر سهم مؤثری در اقتصاد این استان و کاهش بیکاری ندارد.
۴۴۵ گونه گیاه دارویی از مجموع دو هزار گونه در کشور ایران، معادل ۲۸ درصد در سطح ۷۲۴ هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد رویش دارد و در واقع در زمینه گیاهان دارویی این استان رتبه نخست کشور را دارد، این در حالی است که این استان، در زمینه بیکاری در رتبههای اول قرار گرفته است.
کهگیلویه و بویراحمد دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل «باریجه»، «آنغوزه» و «گزانگبین» است که به وفور در ارتفاعات استان دیده میشود، علاوه بر این از «بیلهر، جاشیر خوراکی، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، کاسنی و سیاه دانه» میتوان به عنوان گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد نام برد که در فصول مختلف مورد دستبرد سودجویان قرار میگیرد و همین امر نسل این گیاهان را در معرض نابودی قرار داده است.
سیدعلی معتمدیپور رئیس سازمان جهادکشاورزی کهگیلویه و بویراحمد میگوید: کمتر کسی است که نداند استان کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه هزاران گونه گیاهی ارزشمند و صدها گونه کمیاب و دهها گونه آندمیک دارویی است، اما آنچه موجب شده تا از این ظرفیت به خوبی استفاده نشود، این است که حلقههای این زنجیره به هم متصل نیستند و فعالیتهایی که در این حوزه میشود، کاملاً جزیرهای و پراکنده است.
وی معتقد است که ابتدا باید یک نقشه راه کلی ترسیم و این صنعت را ساماندهی و یکپارچه کنیم، به عبارتی تنها راه نجات این صنعت را از بنبست خارج کردن آن و ایجاد یک زنجیره کامل ارزش از صفر تا ۱۰۰ و اتصال آنها به همدیگر میداند.
نبود ارتباط تولید، صنعت و کشاورزان با یکدیگر، چالش مهم در استفاده از ظرفیت گیاهان داروییمعتمدیپور با بیان اینکه یکی از خلاءهای این حوزه ارتباط نداشتن بخش تولیدی و صنعتی گیاهان دارویی با بدنه اجرایی و کشاورزان است، میگوید: ابتدا باید سیمای کلی گیاهان دارویی را تکمیل کنیم و بدانیم که در این صنعت، چه کارخانههای فرآوری با چه تولیداتی فعال است، برای تأمین مواد اولیه آنها چه گیاهانی و در چه سطحی کشت شود و از مشکلات تولیدکنندگان و واحدهای فرآوری در بازار فروش و صادرات اطلاعات کافی داشته باشیم.
وی تصریح میکند: برنامه ما در جهاد کشاورزی استان این است که دو سیاست کلانبخش کشاورزی یعنی اصلاح الگوی کشت و کشاورزی قراردادی را به صنعت گیاهان دارویی وارد کنیم و راهبرد تشکیل زنجیره ارزش غذایی را در این مورد اجرایی و نهایی کنیم.
معتمدیپور ادامه میدهد: در حال حاضر به دلیل برقرار نشدن ارتباط و اتصال بین حلقههای زنجیره گیاهان دارویی، حتی مواد اولیه چند کارخانه بزرگ این حوزه از سایر استانها تأمین میشود که برنامه ما این است که با اصلاح الگوی کشت، بخشی از مزارع خود را به تأمین مواد اولیه مورد نیاز این کارخانهها از جمله سینره، زربند، آسه و سایر واحدهای تولیدی اختصاص دهیم.
وی میافزاید: در گام دوم نیز سیاست راهگشای کشت قراردادی را در این حوزه نیز عملیاتی میکنیم و با همکاری بخش خصوصی فعال با کشاورزانی که مایل به کشت گیاه دارویی باشند، از سوی کارخانهها قرارداد بسته میشود تا در یک زنجیره مطمئن هم مواد اولیه مطمئن داشته باشیم، هم کشاورز ما نگران فروش محصولاتش نباشد.
ضرورت معرفی ظرفیتهای گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد به دنیارئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد یکی دیگر از حلقههای زنجیره گیاهان دارویی را صادرات میداند و میگوید: نمایشگاه بزرگی که در اردیبهشت در تهران برگزار میشود، میتواند سکوی پرتاب این صنعت به سوی توسعه و بالندگی باشد، چرا که تجار و بازرگانان بسیاری از کشورها در این نمایشگاه حضور پیدا میکنند و علاوه بر بازاریابی برای تولیدات خود میتوانیم سرمایهگذار نیز جذب کنیم.
وی تصریح میکند: اگر میخواهیم گیاهان دارویی به یک ظرفیت واقعی و عملی در سفره مردم تبدیل شود، ابتدا باید فعالیتهای همه نهادهای مرتبط با اشتغالزایی همانند کمیته امداد، بنیاد علوی، ستاد اجرایی، جهاد کشاورزی و از طرفی گمرک، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و همه و همه باید تحت یک فرماندهی و برای یک هدف مشترک انجام شود و زنجیره ارزش این صنعت ارزشمند کامل شود.
لزوم اتصال زنجیره گیاهان دارویی به سایر زنجیرههامعتمدیپور با بیان اینکه راهی نداریم جز اینکه حلقههای مواد اولیه، فرآوری، تجاریسازی، بازاریابی، اشتغال، صادرات، فرهنگسازی، آموزش و تحقیقات و همه بازیگران این صنعت به ویژه کشاورزان دارویی کار، منابع طبیعی و مرتعکاران و همه و همه را به هم متصل و مرتبط کنیم، میگوید: جهاد کشاورزی گامهای مؤثری در این زمینه برداشته است اما خروجی نهایی و مطلوب این کار نیازمند مشارکت و همکاری بسیاری از نهادهای بیرونی و بخش خصوصی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، گام بعدی در تشکیل زنجیره گیاهان دارویی را برقراری ارتباط میان این زنجیره با دیگر زنجیرهها از جمله در شیلات میداند و میافزاید: ما به کمک زنجیره گیاهان دارویی میتوانیم داروهای دامپزشکی برای صنعت ماهی استان تولید کنیم یا آفتکشها در بخش زراعت، بنابراین ابتدا باید حلقههای زنجیره ارزش در هر بخش را کامل کنیم و بعد برای برقراری ارتباط هدفمند میان زنجیرههای ارزش محصولات مختلف اقدام کنیم.
کمک به ایجاد واحدهای فرآوری گیاهان دارویی، برنامه دولت سیزدهم در کهگیلویه و بویراحمدسیدعلی احمدزاده استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این ارتباط میگوید: به منظور ترویج و استفاده از گیاهان دارویی استان چندین برنامه در دستور کار مجموعه اجرایی دولت در استان قرار گرفته است.
وی این استان چهار فصل را ظرفیت بسیار مناسبی برای تولید و اشتغال میداند و میافزاید: برنامهریزی جهادی در راستای توسعه کشت گیاهان دارویی به بهبود کسب و کار و توسعه استان کمک زیادی میکند.
احمدزاده با بیان اینکه کمبود زیرساختها در استان، یکی از مشکلات است، ادامه میدهد: ایجاد کارخانههای فرآوری گیاهان دارویی نظیر کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران نقش مهمی در تشویق بهرهبرداران و جذب سرمایهگذاران در زمینه گیاهان دارویی خواهد داشت.
به گزارش ایمنا، گیاهان دارویی با خواص بیشمار صنعتی و خوراکی در ارتفاعات مناطق روستایی استان وجود دارد که با برنامهریزی اصولی و علمی مسئولان میتواند تجارت پرسودی هم در زمینه جذب گردشگری روستایی برای مردم استان رقم بزند.
از آنجا که توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متأثر از توانها و قابلیتهای محلی است بنابراین وجود گیاهان دارویی در مناطق روستایی این دیار میتواند یکی از راههای توسعه صنعت گردشگری همراه با ایجاد درآمدزایی برای مردم کهگیلویه و بویراحمد باشد.
برنامهریزی برای بهرهبرداری مناسب و علمی از گیاهان دارویی مانند آویشن، بومادران، پونه، موسیر کوهی و لالههای واژگون یکی از دیگر از قابلیتهای گردشگری درشهرستانهای استان است.
بنابراین با توجه اینکه گردشگری یکی از صنایعی است که به سرعت در حال رشد است با رشد و رونق گردشگری نیازها و تقاضاهای جدید پیش میآید و میزان تقاضا نسبت به کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش پیدا میکند.
گیاهان دارویی در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد میتواند محیطی برای ایجاد کسبوکارهای جدید را فراهم کند و موجب افزایش روحیه کارآفرینی در بین روستاییان شود و رونق گردشگری، محیط روستا را از نظر اقتصادی، به محیطی پویا تبدیل میکند و در واقع، محیط روستا به محیطی انگیزشی و محرک برای کارآفرینی تبدیل میشود.
کد خبر 745796